Daha önceki yazılarımda, Türkiye’nin uluslararası vergi gündeminin gerisinde kaldığı tespitini yapmıştım. Beklenildiği üzere, bu konuda yapılan çalışmalar hız kazanmış görünmektedir. Gerek Çok Taraflı Sözleşme’nin TBMM’ne sunulmuş olması gerekse Sütun II kapsamında Gelir İdaresi Başkanlığı’nın hazırlıkları oldukça önemli.

Sütun hedefleri

Küresel ölçekte, dijital ekonominin vergilendirilmesinde iki sütunlu yaklaşım çerçevesinde önemli gelir beklentisi bulunmaktadır. Sütun I kapsamında, her yıl 125 milyar ABD dolarından fazla kâr üzerindeki vergilendirme haklarının pazar ülkelerine yeniden tahsis edilmesi hedeflenirken Sütun II’nin %15’lik küresel asgari vergi uygulamasıyla yılda yaklaşık 220 milyar ABD doları ek küresel vergi geliri yaratacağı tahmin edilmektedir.

TUSİAD & IFA Türkiye Konferansı

13 Ekim 2023 tarihinde TÜSİAD Vergi Çalışma Grubu ve Uluslararası Vergi Araştırmaları Derneği (IFA Türkiye) iş birliğinde düzenlenen “Dijital Ekonominin Vergilendirilmesi Yeni Çözümler: Sütun 1 ve Sütun 2” başlıklı konferansta, konu, alanının temsilcileri eşliğinde, akademi-idare-özel sektör üçgeninde geniş biçimde tartışıldı.

Konferansta, sütunların uygulamaya geçirilmesinde küresel ölçekte yapılan işleyiş, transfer fiyatlandırması, kontrol edilen yabancı kurumlar, teşvikler, hukuki belirlilik, vergi anlaşmaları uyum sorunları başta olmak üzere diğer tüm sorun alanları kapsamlı biçimde ele alınmıştır.

Gelir İdaresi Başkanlığı hazırlıkları

Özellikle Sütun II, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (GİB) çalışmalarında önemli bir yer tutmaktadır. Konferansta, iç mevzuat hazırlık çalışmalarının sürdüğü bilgisi verilmiştir. Bu çerçevede, Nitelikli Yerel Asgari Tamamlayıcı Kurumlar Vergisi ve GloBE kuralları (Gelirin Dahil Edilmesi Kuralı, Yetersiz Vergilendirilmiş Ödemeler Kuralı) seçenekleri değerlendirilmektedir.

Kuralların birbirinden bağımsız ya da çeşitli kombinasyonlarla uygulanması mümkün. GİB, farklı olasılıklar üzerinde çalışmaktadır. Aynı şekilde vergi teşvikleri konusu da titizlikle incelenmektedir. Bu kapsamda, teşviklerin yapısının (harcama bazlı-kazanç bazlı) dikkate alınması gerektiğinin altı çizilmiştir. Sütun II, bazı vergi teşvikleri üzerinde diğerlerinden daha büyük etki doğurmaktadır.

Hiç şüphesiz, hazırlanan taslak mevzuat metninin kamuoyu istişaresine sunulmasıyla tartışmalar daha elle tutulur biçimde yapılabilecektir. Bununla birlikte, gerek çeviri iş yükü gerekse teknik detaylar ve yüzlerce sayfayı bulan dokümanın iç hukuka en uygun şekilde aktarımı yönünden oldukça özverili ve zor bir çalışma olduğunu belirtmek gereklidir.

Daha çok uyuşmazlık

Sütun I-II kapsamında beklenen vergi geliri hedefine ulaşılıp ulaşılmayacağı şimdilik bir soru işareti ancak kesin olan bir şey var. O da, içerdiği teknik karmaşa, hukuki belirsizlik, Anayasa, iç hukuk ve anlaşmalar çatışması nedeniyle küresel ölçekte vergi uyuşmazlıklarının artmasına neden olacaktır.