Değerli DÜNYA okurları, Türkiye’de gruba bağlı şirketleri bulunan yabancı şirketler, deprem sonrası Türkiye’deki grup şirketleri kanalıyla yardım gayretine girdiler. Yıllık yardım bütçelerinin bir kısmını Türkiye’ye aktarmaya başladılar. Öncelikle bir uyarı ile başlayayım. Bir derneğe bağışta bulunuluyor ve bu bağış Türkiye’deki grup şirketi aracı kılınarak yapılıyorsa, yardımın yurt dışı kaynaklı olduğunun yardım yapılan derneğe bildirilmesinde fayda bulunmaktadır. Çünkü derneklerin, yurt dışından alınan bağışları, Dernekler Yönetmeliğinin 18.maddesine göre, kullanmadan önce, mülki idare amirliklerine bildirmeleri gerekmektedir. AFAD kamu idaresinin içerisinde yer alan, İç İşleri Bakanlığına bağlı idari bir birim olduğundan dernek değildir. Şimdi bu konuda oluşan sorulara bakalım.

1. Fatura mı düzenlenecek? Gelir mi? KDV’ye tabi mi?

Yurtdışından gönderilen yardımın Türkiye’de bir kuruma iletilmesi halinde, Türkiye’deki şirket bağışın yerine ulaştırılmasında aracı konumundadır. Bu nedenle gönderilen tutarın, bağışın yapılmasına aracılık eden şirketin ticari kazancı ya da faaliyeti ile ilişkilendirilmemesi gerekmektedir. Herhangi bir mal ya da hizmet teslimi ile ilgili bir durum söz konusu olmadığı için gönderilen bu tutarla ilgili fatura düzenlenmesine gerek yoktur. Tam tersine yanlıştır. Bu tutarlar gelir olmadığı gibi KDV'ye de tabi değildir.

2. Sermaye artışı ve sonrasında bağış yapılması sorun yaratır mı?

Şirket her zaman sermaye artışına gidebilir. Artırılan sermayenin nerede nasıl kullanılacağı konusunda bir kısıtlama mevcut değildir. Sermaye artışı sonrasında artırılan tutarın bağış olarak kullanılmasında bir engel yoktur.

3. Yardım toplama kanununa aykırılık olur mu?

Yurt dışındaki grup şirketinden bağış amacıyla Türkiye’ye bir tutarın gönderilmesi, Türkiye'deki grup şirketinin yardım toplama faaliyeti olarak değerlendirilemeyeceğinden, 2860 sayılı Yardım Toplama Kanunu kapsamında bir durum yoktur.

4. Yurt dışında bağış toplama kampanyası yapılırsa 2860 sayılı kanuna aykırılık oluşur mu?

Bazen grup şirketleri, yurt dışında, kendi çalışanları, diğer grup şirketleri arasında kampanyalar tertip ederek bağış toplayabilmektedir. Toplanan bağış tutarı doğrudan veya Türkiye’deki grup şirketi kanalıyla bağışlanacak kuruma aktarılabilmektedir. Böyle bir durumda, bağış toplama faaliyeti Türkiye dışında olduğundan 2860 sayılı Kanunun uygulanması söz konusu olmayacaktır.

5. Bağış tutarını sen önden bağışlanacak kuruma öde ben sana ödeyeyim olur mu?

Yurt dışındaki şirketin talebiyle, hızlıca hareket edebilmek gayesiyle, onların isteği doğrultusunda, istediği tutarda, onun adına, önce Türkiye’deki ilişkili kurumca bağışın yapılması, daha sonra bağış tutarının yurda getirilmesi yoluna gidilebilmektedir. Bağışta bulunan şirketle yapılacak yazışmaların gerçek durumu olduğu gibi yansıtması yeterli olacaktır. Bağış sonrası bağışçı şirkete yazılacak yazıda, bağışların yapıldığı kurumlar, yapılan bağış tutarları ve bağışa ilişkin ilgili kurumlardan alınacak belgelerin de eklenmesi, tüm bu yazışmaların yardıma aracılık eden şirkette, bu ödemelere ilişkin kayıtlarla birlikte muhafazası yerinde olacaktır.

6. Bağış tutarı Türkiye’deki grup şirketine gelse, grup şirketi bağış tutarını Türkiye’deki kuruma ödese olur mu?

Yurt dışında kurulu bir şirketin kendi kararıyla Türkiye'deki deprem için yardımda bulunmak istemesi halinde, Türkiye'deki grup şirketini aracı kılarak, bu yardımın ilgili kurum ve kuruluşlara iletilmesi durumunda, 2860 sayılı kanun kapsamına girilmeyeceği düşüncesindeyim.

7. Doğrudan yurt dışından Türkiye’deki ilgili kuruluşa yardımın gönderilmesi mümkün mü?

Yurt dışından doğrudan yardım yapılacak kurumların banka hesaplarına bağışların gönderilmesi en kolay uygulama olacaktır.

8. Paranın bağış olarak gelmesi bankada sorun yaratır mı?

Gönderilen paranın deprem nedeniyle bağış olarak gönderildiğinin belirtilmesi bir sorun yaratmayacaktır. Borç, mal veya hizmet bedeli, sermaye olarak bildirilemez.

9. Bağışın nereye yapılacağına Türkiye’deki şirketin karar vermesi sorun olur mu?

Bir sorun teşkil etmez. Bu durum bağışçının yurt dışındaki şirket olması sonucunu değiştirmez.

10.Belgelerde ne yazacak?

Yurt dışından ilişkili şirkete gelecek para bağış adı altında gelebilir. Gönderen şirketin, gönderdiği tutarı Türkiye'deki deprem felaketine yardım amacıyla, ilgili kuruluşlara bağışlanmak üzere gönderdiğini yazılı olarak bildirmesinde de fayda bulunmaktadır.